Μαμαλαπούραμ ή Μαχαμπαλιπούραμ

(Mamallapuram, Mahabalipuram). Ιστορική κωμόπολη στο κράτος των Ταμίλ Νάντου της νοτιοανατολικής Ινδίας. Βρίσκεται περίπου 60 χλμ. N της πρωτεύουσας Τσέναι (πρώην Μαντράς), πάνω στην ακτή του κόλπου της Βεγγάλης. Στους Ευρωπαίους ήταν γνωστή και ως Επτά Παγόδες. Στα περίχωρά της σώζονται πολυάριθμα και σημαντικότατα αρχιτεκτονικά μνημεία και γλυπτά, τα οποία χρονολογούνται από τον 7ο αι. μ.Χ. Ως ιδρυτής της φέρεται ο Nαρασιμχαβαρμάν Α’ Μαμάλα (μεγάλος παλαιστής) της δυναστείας των Παλάβα (1ος αι. π.Χ. - 8ος αι. μ.Χ.), απ’ όπου και πήρε το όνομά της. Αρχαία κινεζικά, περσικά και ρωμαϊκά νομίσματα που έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή των ερειπίων μαρτυρούν ότι η Μ. υπήρξε πιθανότατα ανεπτυγμένο λιμάνι. Το πιο γνωστό μνημείο είναι η λεγόμενη Κάθοδος στον Γάγγη ή Μετάνοια του Αρτζούνα, μια τεράστια ανάγλυφη σύνθεση η οποία είναι σκαλισμένη σε έναν πανύψηλο βράχο και παριστάνει τις πηγές του Γάγγη. Πολυάριθμοι είναι οι ναοί, με πλούσιες ανάγλυφες διακοσμήσεις και επιβλητική πρόσοψη, μεταξύ των οποίων και τα ερείπια πέντε μονολιθικών ναών (ratha) σκαλισμένων σε μεγάλους συμπαγείς όγκους πέτρας. Ξεχωριστός είναι ο Παράκτιος Ναός, ο οποίος χτίστηκε στις αρχές του 8ου αι. από τον βασιλιά Nαρασιμχαβαρμάν B’ Pατζασίμχα και συγκαταλέγεται ανάμεσα στα ωραιότερα μνημεία της Ινδίας. Σε αντίθεση με τις μονολιθικές κατασκευές, αποτελείται από δύο κτίσματα, ένα μεγάλο ύψους περίπου 20 μ., με πρόσοψη προς την ανατολή και έναν μικρότερο, το οποίο βλέπει προς τα Δ και είναι αφιερωμένο στον θεό Σίβα. Η διάβρωση από την υγρασία και τους ανέμους έχει καταστρέψει κάθε στοιχείο εξωτερικής διακόσμησης, εκτός από μερικές ανάγλυφες παραστάσεις του ιερού ζώου του Σίβα, του ταύρου Νάντι. Οι τοπικοί μύθοι υποστηρίζουν ότι διάφορα άλλα οικοδομήματα τα οποία υψώνονταν μπροστά στο κυρίως συγκρότημα χάθηκαν μέσα στη θάλασσα. Οι δύο ναοί περιλαμβάνουν μόνο ένα στενό κελί με το ιερό είδωλο, πάνω στο οποίο υψώνονται δύο πύργοι. Το σπουδαιότερο στοιχείο αποτελούν οι πυραμίδες της στέγης, αποτελούμενες από μικρότερες, φθίνουσας διαμέτρου. Το 1985 η UNESCO συμπεριέλαβε το συγκρότημα των ναών της Μ. στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Η σύγχρονη κωμόπολη (με υπολογιζόμενο πληθυσμό περίπου 12.000) είναι ένα αναπτυσσόμενο τουριστικό και πολιτιστικό κέντρο, το οποίο διαθέτει ένα κρατικό κολέγιο αρχιτεκτονικής και γλυπτικής και διοργανώνει κάθε Δεκέμβριο το διεθνώς γνωστό ετήσιο Φεστιβάλ Χορού της Μ.